Ισχιαλγία σημαίνει πόνος στο πόδι πού προέρχεται από ερεθισμό, φλεγμονή, ή πίεση του ισχιακού νεύρου. Είναι μία εξαιρετικά συχνή πάθηση που αγγίζει περίπου το 40% του πληθυσμού κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Η πιο συχνή αιτία είναι μία κήλη δίσκου η οποία πιέζει το νεύρο. Οι περισσότεροι άνθρωποι με ισχιαλγία καλυτερεύουν από μόνοι τους με την συντηρητική θεραπεία και την πάροδο του χρόνου.
Εικόνα 1: Ισχιακό νεύρο και Ισχιαλγία.
Ανατομία της Iσχιαλγίας
Το ισχιακό νεύρο είναι το μεγαλύτερο νεύρο του σώματος. (Εικόνα 1) Αρχίζει στην περιοχή του γλουτού, και κατεβαίνει προς τα κάτω στο πίσω μέρος του μηρού, του γόνατος, κατόπιν περνάει από το πέλμα και καταλήγει στα δάχτυλα των ποδιών. Υπάρχουν δύο ισχιακά νεύρα ένα αριστερά και ένα δεξιά.
Όταν έχουμε ισχιαλγία βιώνουμε ήπιο ως σοβαρό πόνο οπουδήποτε κατά μήκος της διαδρομής του ισχιακού νεύρου. Δηλαδή μπορεί να αρχίζει από τον γλουτό και να κατεβαίνει στον μηρό στα πόδια και στα δάχτυλα. (Εικόνα 1) Μπορεί επίσης να προκαλέσει μυϊκή αδυναμία στο πόδι, μούδιασμα στο πόδι ή αλλιώς ένα δυσάρεστο μυρμήγκιασμα στο πόδι και τα δάχτυλα των ποδιών.
Ισχιαλγία: χαρακτηριστικά συμπτώματα
- Πόνος: οι άνθρωποι περιγράφουν τον πόνο της ισχιαλγίας με διαφορετικούς τρόπους ανάλογα με την αιτία του: συνήθως περιγράφεται ως κάψιμο, ηλεκτρικό ρεύμα, ή μαχαίρι. Συνήθως ξεκινάει από τη μέση ή τον γλουτό και κατεβαίνει προς τα κάτω προς την πίσω επιφάνεια του γόνατος ή ακόμα και μέχρι τα δάχτυλα του ποδιού. Μπορεί να είναι συνεχής ή μπορεί να έρχεται και να φεύγει. (Εικόνα 2)
- Μούδιασμα (αιμωδίες ή μυρμήγκιασμα): αυτό συνήθως περιγράφεται σαν να νιώθουμε να μας τσιμπάνε μικρές βελόνες και καρφίτσες στα πόδια ή σαν να περπατάνε μυρμήγκια επάνω στα πόδια μας (”μυρμήγκιασμα”), και συχνά συνοδεύει τον πόνο της ισχιαλγίας.
- Συνήθως εμφανίζεται μόνο στο ένα πόδι τη φορά: ωστόσο είναι πάντοτε πιθανό να εμφανιστεί και στα δύο πόδια, και αυτό εξαρτάται από το που πιέζεται το νεύρο κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης.
- Τα συμπτώματα επηρεάζονται από τις διαφορετικές θέσεις του σώματος παραδείγματος χάρη μπορεί να χειροτερέψουν όταν ο ασθενής κάθεται για πολύ ώρα ή όταν παίρνει συγκεκριμένες θέσεις.
- Μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή να αναπτυχθεί σταδιακά: αν παραδείγματος χάρη υπάρχει μία κήλη δίσκου μπορεί να προκαλέσει οξύ, ξαφνικό πόνο. Από την άλλη αν υπάρχει αρθρίτιδα τότε τα συμπτώματα αναπτύσσονται συνήθως πιο αργά με την πάροδο του χρόνου.
- Μυϊκή αδυναμία: κάποιες φορές, εκτός από τον πόνο και το μούδιασμα μπορεί να αισθανθούμε αδυναμία παραδείγματος χάρη να σηκώσουμε το πόδι μας προς τα πάνω ή να το κατεβάσουμε προς τα κάτω. Αυτό συμβαίνει γιατί κάποιο νεύρο πιέζεται αρκετά και επηρεάζονται και οι ίνες
Ισχιαλγία από τι προκαλείται;
Διάφορες αιτίες μπορεί να είναι υπεύθυνες για τον πόνο που προκαλείται από το ισχιακό νεύρο.
Δισκοκήλη: Μία κήλη δίσκου που προκαλεί πίεση σε μία νευρική ρίζα. Αυτή είναι η πιο συχνή αιτία της ισχιαλγίας και περίπου το ένα έως 5% όλων των ανθρώπων θα παρουσιάσουν κήλη δίσκου κάποτε στη ζωή τους. (Εικόνα 3)
Εικόνα 3: Δισκοκήλη που πιέζει το νεύρο και προξενεί ισχιαλγία.
- Εκφύλιση δίσκου: εκτός από δισκοκήλη, ο μεσοσπονδύλιος δίσκος που είναι ένα προστατευτικό μαξιλάρι μεταξύ κάθε σπονδύλους της σπονδυλικής στήλης μπορεί να φθαρεί με τον χρόνο. Η φθορά αυτή μειώνει το ύψος του δίσκου και στενεύει τις διόδους από όπου περνάνε τα νεύρα.
- Η σπονδυλική στένωση: είναι η μη φυσιολογική στένωση του σπονδυλικού σωλήνα. Μειώνει τον διαθέσιμο χώρο για το νωτιαίο μυελό και τα νεύρα με αποτέλεσμα τα νεύρα να “διαμαρτύρονται” και να προκαλείτε ισχιαλγία.
- Σπονδυλολίσθηση: όπως το λέει και η λέξη είναι όταν ένας σπόνδυλος ολισθαίνει (γλιστράει) μπροστά από κάποιον άλλον. Έτσι χάνεται η ευθυγράμμιση με αυτόν που βρίσκεται από κάτω του στενεύει το άνοιγμα από το οποίο περνάει το νεύρο.
- Οστεοαρθρίτιδα. Η οστεοαρθρίτιδα είναι η φθορά του χρόνου στις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης. Από εκεί γύρω περνάνε τα νεύρα τα οποία και πιέζονται και ερεθίζονται από την αρθρίτιδα προκαλώντας ισχιαλγία. (Εικόνα 4)
Εικόνα 4: Η φθορά της άρθρωσης (αρθρίτιδα) μπορεί να προκαλέσει πίεση στο νεύρο.
- Τραυματισμός της σπονδυλικής στήλης: καθώς τα νεύρα περνάνε από τη σπονδυλική στήλη ένας τραυματισμός μπορεί να προκαλέσει ισχιαλγία.
- Παγίδευση του νεύρου από τον απιοειδή μυ: στο γλουτό υπάρχει αυτός ο μυς κάτω από τον οποίο περνάει το ισχιακό νεύρο. Αυτός μπορεί να ασκήσει πίεση και να το ερεθίσει, προκαλώντας ισχιαλγία.
- Πολύ πιο σπάνια, άλλες παθήσεις όπως όγκοι της σπονδυλικής στήλης οι θρομβώσεις αγγείων μπορεί να προκαλέσουν ισχιαλγία.
- Τέλος το σύνδρομο ιππουρίδας είναι μία σπάνια αλλά σοβαρή πάθηση που επηρεάζει την δέσμη των νεύρων στο άκρο του νωτιαίου μυελού που ονομάζεται ιππουριδα. Αυτό το σύνδρομο προκαλεί πόνο στο πόδι, μούδιασμα γύρω από τον πρωκτό και απώλεια ελέγχου του εντέρου και της ουροδόχου κύστης με ακράτεια κοπράνων και ούρων αντίστοιχα. Είναι μία επείγουσα κατάσταση η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.
Ισχιαλγία παράγοντες κινδύνου
- Ηλικία: με την πάροδο του χρόνου αυξάνεται η φθορά στο σώμα μας και υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουμε παραδείγματος χάρη δισκοκήλη, αρθρίτιδα ή στένωση.
- Παχυσαρκία: η σπονδυλική μας στήλη είναι σαν ένας γερανός. Οι μύες μας είναι τα αντίβαρα. Το βάρος που κουβαλάμε στο μπροστινό μέρος του σώματός μας είναι αυτό που πρέπει να σηκώσει η σπονδυλική μας στήλη (γερανός). Όσο περισσότερο βάρος έχουμε τόσο περισσότερο πρέπει να δουλέψουν οι μύες της πλάτης (αντίβαρα). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καταπόνηση, πόνο και άλλα προβλήματα στη μέση.
- Έλλειψη σωματικής άσκησης: οι μύες της σπονδυλικής στήλης δεν είναι γυμνασμένη και δεν σας υποστηρίζουν. Έτσι όπως είδαμε πριν τα “αντίβαρα” είναι μικρά, και αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερη καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης και άρα σε μεγαλύτερη φθορά με την πάροδο του χρόνου.
- Επαγγελματικοί λόγοι: οι εργασίες που απαιτούν άρση βαρών, όπως και τα καθιστικά επαγγέλματα μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων στη μέση.
- Ζάχαρο: ο διαβήτης αυξάνει την πιθανότητα βλάβης των νεύρων και άρα αυξάνεται η πιθανότητα ισχιαλγίας.
- Οστεοαρθρίτιδα: εάν έχετε γενικά οστεοαρθρίτιδα και σε άλλα μέρη του σώματος είναι πολύ πιθανόν να έχετε και στη σπονδυλική σας στήλη και άρα αυξάνεται ο κίνδυνος ερεθισμού των νεύρων.
- Προηγούμενος τραυματισμός εάν η σπονδυλική σας στήλη είχε τραυματιστεί στο παρελθόν, αυξάνονται οι πιθανότητες να έχει αυξηθεί η φθορά της.
- Κάπνισμα: η νικοτίνη μπορεί να βλάψει τον νωτιαίο μυελό, να αποδυναμώσει τα οστά και να επιταχύνει την φθορά των σπονδυλικών δίσκων.
Ισχιαλγία και εγκυμοσύνη: είναι το βάρος της εγκυμοσύνης ο λόγος που τόσες έγκυες γυναίκες παθαίνουν ισχιαλγία;
Είναι αλήθεια ότι η ισχιαλγία είναι συχνή στην εγκυμοσύνη αλλά το αυξημένο βάρος δεν είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο οι έγκυες γυναίκες παθαίνουν ισχιαλγία. Για καλύτερη εξήγηση είναι ότι ορισμένες ορμόνες της εγκυμοσύνης προκαλούν χαλάρωση των συνδέσμων. Οι σύνδεσμοι συγκρατούν τους σπονδύλους, προστατεύουν τους δίσκους και συμβάλλουν στην σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης. Αν οι σύνδεσμοι είναι χαλαρή τότε υπάρχει μεγαλύτερη αστάθεια, άρα τα νεύρα που περνάνε μέσα από τη σπονδυλική στήλη προστατεύονται λιγότερο και οι έγκυες γυναίκες είναι περισσότερο επιρρεπείς στο να αναπτυχθεί ισχιαλγία.
Τα καλά νέα είναι ότι:
1 ο πόνος υποχωρεί μετά τη γέννηση
2 υπάρχουν πολύ αποτελεσματικές και δοκιμασμένες τεχνικές για να απαλύνουμε τον ισχιακό πόνο κατά την εγκυμοσύνη:
- Φυσικοθεραπεία
- Ζέστη και ζεστά ντους
- Μασάζ
- Φαρμακευτική αγωγή
- Υιοθέτηση καλής σωματικής στάσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Ισχιαλγία: πως γίνεται η διάγνωση;
Ο γιατρός σας θα σας πάρει ενδελεχές Ιστορικό και θα σας εξετάσει εξονυχιστικά.
Με το ιστορικό ο γιατρός μπορεί να καταλάβει πάρα πολλά πράγματα, όπως παραδείγματος χάρη ποιο νεύρο έχει πρόβλημα.
Περαιτέρω κατά την κλινική εξέταση ο ιατρός σας θα διαπιστώσει αν αισθάνεστε λιγότερο σε κάποια σημεία του δέρματος (υπαισθησία). Επίσης θα διαπιστώσει εάν υπάρχει κάποια μυϊκή αδυναμία. Θα σας ζητήσει συνήθως να περπατήσετε στα δάχτυλα των ποδιών σας και στις φτέρνες σας για να ελέγξει τη δύναμη των μυών της γάμπας σας.
Ο γιατρός σας θα εκτελέσει κάποιες δοκιμασίες, όπως παραδείγματος χάρη να σας σηκώσει τα πόδια τεντωμένα και να εντοπίσει το σημείο του πόνου.
Ανάλογα με τα ευρήματα του ιστορικού και της κλινικής εξέτασης ο γιατρός μπορεί να παραγγείλει περαιτέρω εξετάσεις όπως ακτινογραφίες σπονδυλικής στήλης, μαγνητική ή αξονική τομογραφία αλλά και ηλεκτρομυογράφημα.
- Η ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης είναι πολύ χρήσιμες για να αναζητήσουμε κάποιο κάταγμα, προβλήματα δίσκου, λοιμώξεις, κλπ.
- Μαγνητική ή αξονική τομογραφία: εδώ βλέπουμε με λεπτομέρεια τις εικόνες των οστών καθώς και των μαλακών μορίων της σπονδυλικής στήλης. Μπορεί να καταδειχθεί οποιαδήποτε κατάσταση όπως πίεση σε ένα νεύρο, κήλη δίσκου, και άλλα συχνά προβλήματα. (Εικόνα 5)
- Με το ηλεκτρομυογράφημα μπορούμε να εξετάσουμε πόσο καλά ταξιδεύει ο ηλεκτρισμός μέσω του ισχιακού νεύρου. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να καταλάβουμε την κατάσταση του ισχιακού νεύρου και να βρούμε παραδείγματος χάρη κάποιο σημείο παγίδευσης.
Εικόνα 5: Μαγνητική τομογραφία σπονδυλικής στήλης που καταδεικνύεται κήλη που πιέζει.
Ισχιαλγία: συντηρητική (μη χειρουργική) αντιμετώπιση
Ο στόχος της θεραπείας είναι να μειώσει τον πόνο σας και να αυξήσει την κινητικότητά σας. Ανάλογα με την αιτία, πολλές περιπτώσεις ισχιαλγίας υποχωρούν με την πάροδο του χρόνου με μερικές απλές θεραπείες.
- Εφαρμογή πάγου και/ή ζεστών επιθεμάτων: Αρχικά, χρησιμοποιήστε παγοκύστες για να μειώσετε τον πόνο και το πρήξιμο. Εφαρμόστε παγοκύστες ή σακούλα με κατεψυγμένα λαχανικά τυλιγμένα σε μια πετσέτα στην πληγείσα περιοχή. Εφαρμόστε για 20 λεπτά, αρκετές φορές την ημέρα. Αλλάξτε σε ζεστό πακέτο ή θερμαντικό μαξιλάρι μετά τις πρώτες αρκετές ημέρες. Εφαρμόστε για 20 λεπτά τη φορά. Εάν εξακολουθείτε να πονάτε, κάντε εναλλαγή μεταξύ ζεστών και κρύων συσκευασιών – όποιο ανακουφίζει καλύτερα από τη δυσφορία σας.
- Φαρμακευτική αγωγή: υπάρχουν πολλές κατηγορίες φαρμάκων που μπορούν να βοηθήσουν την ισχιαλγία όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, και άλλα που θα κρίνει ο γιατρός ανάλογα την περίπτωση.
- Φυσικοθεραπεία: Ένα πρόγραμμα άσκησης θα πρέπει να περιλαμβάνει βελτίωση της μυϊκής ευλυγισίας και αερόβιες ασκήσεις (όπως περπάτημα, κολύμπι, αεροβική στο νερό). Αφού ο γιατρός σας θα σας εξετάσει ενδελεχώς και τεθεί η σωστή διάγνωση, μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν έμπειρο φυσιοθεραπευτή.
- Εναλλακτικές θεραπείες όπως βελονισμός, ομοιοπαθητική, γιόγκα, μασάζ και επίσκεψη σε χειροπράκτη.
- Ενέσεις στη σπονδυλική στήλη: οι ενέσεις αποτελούνται κυρίως από φάρμακα τα οποία ενισχύουμε στην περιοχή που υπάρχει ο πόνος κυρίως χρησιμοποιούνται τοπικά αναισθητικά και στεροειδή (κορτιζόνη). Η ένεση γίνεται πολύ στοχευμένα σε συγκεκριμένες δομές και μειώνει το οίδημα και την φλεγμονή και άρα τον πόνο γύρω από τις προσβεβλημένες νευρικές ρίζες.
Ισχιαλγία: Πότε εξετάζεται η χειρουργική επέμβαση;
Η χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη συνήθως δεν συνιστάται εκτός εάν δεν έχετε βελτιωθεί με άλλες μεθόδους θεραπείας, όπως διατάσεις και φάρμακα, ο πόνος σας επιδεινώνεται, έχετε σοβαρή αδυναμία στους μύες στα κάτω άκρα σας ή έχετε χάσει τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου.
Το πόσο σύντομα θα εξεταστεί η επέμβαση εξαρτάται κυρίως από την αιτία της ισχιαλγίας σας, καθώς και από το πόσο επηρεάζεται η ποιότητα της ζωής σας.
Ισχιαλγία: Ποιος είναι ο στόχος της χειρουργικής επέμβασης;
Ο στόχος της χειρουργικής επέμβασης στη σπονδυλική στήλη για τον ισχιακό πόνο είναι να αφαιρεθεί η πίεση που ασκείται στα νεύρα που πιέζονται και ταυτόχρονα να διατηρήσουμε τη σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης.
Ισχιαλγία: Τι περιλαμβάνουν οι χειρουργικές επιλογές;
Μικροδισκεκτομή: Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία που χρησιμοποιείται για την αφαίρεση θραυσμάτων κήλης δίσκου που πιέζουν ένα νεύρο.
Εικόνα 6: Μικροδισκεκτομή.
Πεταλεκτομή : Σε αυτή τη διαδικασία, αφαιρείται το πίσω μέρος του σπονδυλικού οστού (πέταλο), που προκαλεί πίεση στο ισχιακό νεύρο.
Εικόνα 7: Πεταλεκτομή.
Μπορεί να προληφθεί η ισχιαλγία;
Δεν είναι δυνατόν να προληφθούν ή σε περιπτώσεις ισχιαλγίας αλλά τα παρακάτω μπορεί να βοηθήσουν στην προστασία της μέσης σας και στη μείωση του κινδύνου:
- Διατηρήστε καλή στάση σώματος : Το να ακολουθείτε καλές τεχνικές στάσης ενώ κάθεστε, στέκεστε, σηκώνετε αντικείμενα και κοιμάστε, βοηθά στην ανακούφιση από την πίεση στη μέση σας. Ο πόνος μπορεί να είναι ένα πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι ότι δεν είστε σωστά ευθυγραμμισμένοι. Εάν αρχίσετε να αισθάνεστε πόνο ή δυσκαμψία, προσαρμόστε τη στάση σας.
- Μην καπνίζετε: Η νικοτίνη μειώνει την παροχή αίματος στα οστά. Αποδυναμώνει τη σπονδυλική στήλη και τους σπονδυλικούς δίσκους, γεγονός που ασκεί μεγαλύτερη πίεση στη σπονδυλική στήλη και τους δίσκους και προκαλεί προβλήματα στην πλάτη και τη σπονδυλική στήλη.
- Διατηρήστε ένα υγιές βάρος: Το επιπλέον βάρος και η κακή διατροφή σχετίζονται με φλεγμονή και πόνο σε όλο το σώμα σας. Όσο πιο κοντά βρίσκεστε στο ιδανικό σωματικό σας βάρος τόσο λιγότερη πίεση ασκείτε στη σπονδυλική σας στήλη.
- Ασκηθείτε τακτικά: Η άσκηση περιλαμβάνει διατάσεις για να διατηρήσετε τις αρθρώσεις σας ευέλικτες και ασκήσεις για την ενίσχυση του πυρήνα σας – τους μύες της πλάτης και της κοιλιάς σας. Αυτοί οι μύες λειτουργούν για να στηρίξουν τη σπονδυλική σας στήλη. Επίσης, μην κάθεστε για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
- Επιλέξτε σωματικές δραστηριότητες που είναι λιγότερο πιθανό να βλάψουν την πλάτη σας: Σκεφτείτε να αλλάξετε δραστηριότητες που είναι επίπονες για το σώμα σας και να υιοθετήσετε εκείνες που δεν καταπονούν τις αρθρώσεις όπως το κολύμπι, το περπάτημα, ή το ποδήλατο.
- Προφυλάξτε τον εαυτό σας από πτώσεις: Φορέστε παπούτσια που ταιριάζουν και κρατούν τις σκάλες και τους διαδρόμους χωρίς ακαταστασία για να μειώσετε την πιθανότητα πτώσης. Βεβαιωθείτε ότι τα δωμάτια είναι καλά φωτισμένα και ότι υπάρχουν λαβές στα μπάνια και ράγες στις σκάλες.
Συμβουλευτείτε τον ορθοπεδικό Γ. Χλωρό
Εάν αντιμετωπίζετε οποιοδήποτε από τα συμπτώματα που περιγράφονται παραπάνω, μπορεί να ωφεληθείτε από αξιολόγηση του εξειδικευμένου ορθοπεδικού χειρουργού Γεωργίου Χλωρού.
- Ο χειρουργός, έχοντας τις απαραίτητες πιστοποιήσεις USMLE/ECFMG, διαθέτει πλήρη άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλματος στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (Pennsylvania License: MD465887).
- Έχει μείνει συνολικά στο Εξωτερικό για 17 χρόνια.
- Έχει αποκτήσει πολύχρονη εμπειρία και εκπαίδευση στα μεγαλύτερα ορθοπεδικά κέντρα των Ηνωμένων Πολιτειών.
- Έχει πραγματοποιήσει πολύ μεγάλο όγκο επιτυχημένων χειρουργικών επεμβάσεων στην Αμερική, καθώς και στην Μεγάλη Βρετανία όπου εργάσθηκε μετά το πέρας της εκπαίδευσής του στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Για όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα:
Wikipedia
